Τι είναι ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων-ΙΑΘ (Human Papilloma Virus-HPV);

Είναι μία ιογενής λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων. Μεταδίδεται, κυρίως, με την σεξουαλική επαφή με άτομο που έχει μολυνθεί από τον ιό και συγκεκριμένα, αποτελεί τη συνηθέστερη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη, παγκοσμίως.

Ας φανταστούμε έναν μεγάλο ήλιο με πολλές ακτίνες γύρω του. Ο ήλιος είναι ο ιός HPV και οι ακτίνες γύρω από αυτόν, είναι οι τύποι του ιού. Υπάρχουν περισσότεροι από 100 τύποι του ιού HPV, εκ των οποίων οι 40, περίπου, μπορούν να προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα της γυναίκας και του άντρα. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν τύποι που είναι υψηλού και τύποι χαμηλού κινδύνου. Τουλάχιστον 14 τύποι-στελέχη του HPV, χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου, καθώς μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο (καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, καρκίνο του πρωκτού, των γεννητικών οργάνων).

Οι τύποι «χαμηλού κινδύνου» του HPV είναι περίπου 20 και μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα γεννητικά όργανα και τον πρωκτό ή και να υπάρχουν χωρίς κάποια εμφανή συμτωματολογία.

Ποιός κινδυνεύει από τον HPV;

Ο HPV είναι το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (διαμέσω κολπικού, πρωκτικού ή στοματικού σεξ). Όλα τα σεξουαλικώς ενεργά άτομα κινδυνεύουν να προσβληθούν από τον HPV. Η χρήση προφυλακτικού κατά την σεξουαλική επαφή μειώνει, αλλά δεν εξαλίφει τον κίνδυνο μετάδοσης. Αυτό συμβαίνει διότι σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να έχει μολυνθεί από τον ιό το περιβάλλον δέρμα (περιγεννητική περιοχή), που δεν προστατεύεται από το προφυλακτικό. Ο ιός μεταδίδεται και με άμεση δερματική επαφή (π.χ. με τα χέρια). Ο HPV μπορεί να μεταδοθεί ακόμη κι αν κάποιος δεν έχει ορατά σημάδια ή συμπτώματα.

Πώς διαπιστώνω ότι έχω λοίμωξη του ιού HPV;

Η λοίμωξη από τον HPV, σε κάποιες περιπτώσεις, εξαφανίζεται από μόνη της χωρίς να προκαλέσει κάποιο προφανές σύμπτωμα ή πρόβλημα (αυτοΐαση). Ωστόσο, σε άλλες περιπτώσεις η λοίμωξη εμμένει κι ενδέχεται είτε να προκαλέσει κάποιο προφανές σύμπτωμα ή να διαπιστωθεί η ύπαρξή της εξ’αιτίας του ετήσιου γυναικολογικού ελέγχου (αποτελέσματα test Παπ).

Πώς προστατεύομαι;

Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν καταλυτικά στην δημιουργία ενός υψηλού επιπέδου προστασίας. Μερικοί από αυτούς είναι οι σεξουαλικές επιλογές, το βιοτικό επίπεδο, οι διατροφικές συνήθειες, η κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος. Όσο πιο ισχυρό είναι το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ανθρώπου, τόσο λιγότερο κινδυνεύει. Συγκεκριμένα, για να προστατευθώ επιλέγω:

  • Να χρησιμοποιώ προφυλακτικό στις σεξουαλικές επαφές
  • Να μην αμελώ τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο (Τεστ Παπ)
  • Να μην καπνίζω
  • Να εμβολιαστώ

Πώς μπορεί να προληφθεί η λοίμωξη από τον HPV; Ποιος θεωρείται ο ιδανικός τρόπος πρόληψης των μολύνσεων από HPV;

Ο εμβολιασμός κοριτσιών και αγοριών κατά του HPV, μπορεί να προλάβει την πρόκληση λοιμώξεων από τον ιό και, συνεπώς, ασθενειών που σχετίζονται με τον HPV και στα δύο φύλα (συμπεριλαμβανομένων των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού, του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς και άλλων μορφών καρκίνου που προκαλούνται από τον HPV).

Στη χώρα μας, κυκλοφορούν τρία εμβόλια:

  • Το πρώτο κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2007 και είναι το εμβόλιο με εμπορική ονομασία Gardasil ή Silgard (τετραδύναμο): Προφυλάσσει από τη μόλυνση τεσσάρων τύπων HPV: 6, 11, 16, 18, που είναι υπεύθυνοι για το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων.
  • Το δεύτερο κυκλοφόρησε στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 2007 και είναι το εμβόλιο με εμπορικό όνομα Cervarix (διδύναμο): Προφυλάσσει από την μόλυνση δύο τύπων HPV: 16, 18.
  • Πρόσφατα κυκλορόφησε το 9 δύναμο εμβόλιο (ανασυνδυασμένο, προσροφημένο) κατά του ανθρωπίνου ιού των θυλωμάτων HPV με εμπορική ονομασία Gardasil9 (εννιαδύναμο): εναντίον ογκογόνων υποτύπων 6,11,16,18,31,33,45,52,58. Παρέχει προστασία που είναι πιθανό να ξεπερνά το 90%.

Συστήνεται ο συνδυασμός του εμβολίου με τα υπόλοιπα μέσα προληπτικού ελέγχου, που αναφέρθηκαν παραπάνω, καθώς ακριβώς επειδή τα εμβόλια παρέχουν μερική κάλυψη τύπων του ιού, οι γυναίκες που τα κάνουν, θα πρέπει να συνεχίσουν να ελέγχονται προληπτικά (Test Παπανικολάου).

Ο εμβολιασμός οφείλει να γίνεται τόσο στα κορίτσια, όσο και στα αγόρια. Συγκεκριμένα, τα κορίτσια που θα εμβολιαστούν πριν την έναρξη σεξουαλικών επαφών, θα έχουν στο μέλλον μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο τραχήλου μήτρας τουλάχιστον κατά 70%. Αν συνεχίσουν να ελέγχονται προληπτικά, για το ενδεχόμενο μόλυνσης από στελέχη HPV που δεν καλύπτουν τα εμβόλια, ο τελικός κίνδυνος θα ελαχιστοποιηθεί.  Στην Ελλάδα θεωρείται, ότι η καλύτερη ηλικιακή ομάδα για εμβολιασμό, είναι τα 12-14 έτη. Είναι ιδανικό ο εμβολιασμός να γίνεται, πριν το άτομο γίνει σεξουαλικά ενεργό, δηλαδή σε νεαρή ηλικία, όπου ο οργανισμός δεν έχει εκτεθεί σε κανέναν υπότυπο του ιού. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι ο εμβολιασμός με το HPV εμβόλιο δεν μπορεί να γίνει και αργότερα στη ζωή ενός ατόμου (ακόμα κι αν έχει εκτεθεί στον ιό HPV). Τα εμβόλια παρέχουν προφυλακτική κι όχι θεραπευτική δράση. Στην περίπτωση που κάποιος έχει ήδη μολυνθεί από κάποιον από τους HPV του εμβολίου, οι μελέτες δεν έχουν δείξει καμία θεραπευτική δράση.

Οι πιο κύριες περιπτώσεις στις οποίες αντενδείκνυται ο εμβολιασμός είναι:

  • Εγκυμοσύνη
  • Πυρετός
  • Αλλεργία σε κάποια συστατικά του εμβολίου (π.χ μύκητες)

Η χορήγηση του εμβολίου γίνεται δωρεάν σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού* σε άτομα που πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια:

Πιο συγκεκριμένα:

  • Σε γυναίκες έως 18 ετών
  • Σε άντρες που κάνουν σεξ με άντρες έως 26 ετών
  • Σε οροθετικούς άντρες και γυναίκες, έως 26 ετών.

Περισσότερες πληροφορίες:

www.cdc.gov
www.cancer.org
www.asccp.org
https://www.ecdc.europa.eu/en/human-papillomavirus/factsheet
https://vaccination-info.eu/el/enimerotika-deltia-shetika-me-tis-astheneies/ios-ton-anthropinon-thilomaton-hpv
*Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού:
https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-dhmosias-ygieinhs/metadotika-kai-mh-metadotika-noshmata/ethnika-programmata-emboliasmwn/5776-ethniko-programma-emboliasmwn-enhlikwn-2018-2019